Jolanta Antas - O Kłamstwie i Kłamaniu

   Recenzja tej pozycji powinna być na tyle rzetelna, na ile rzetelną monografię stworzyła pani Antas. Niestety, obawiam się że nie sprostam wyzwaniu i nie uda mi się dorównać rzetelności tekstu. Trzeba zaznaczyć, że jeśli nie jest się bystrym czytelnikiem, lub nie ma się do czynienia z językoznawstwem na poziomie uniwersyteckim, trudno będzie przebrnąć przez tą pracę. Dla mnie temat nie był nowością, jednak sam język był ciężki. A i spojrzenie na kłamstwo i kłamanie z perspektywy wykładowcy, okazało się w pewnym stopniu nowym doświadczeniem. Samo czytanie sprawiało frajdę, przez to że czerpało się sporą wiedzę, na temat, który tak naprawdę, otacza nas codziennie i na każdym kroku. Jednocześnie czytanie męczyło. Ponieważ wymagało od nas skrupulatnego i logicznego analizowania, tego o czym czytaliśmy. Czasem nawet zdanie po zdaniu było do przemyślenia. Językoznawcy bowiem w swoich pracach używają trudnego i fachowego języka, rzadko odwołują się do języka potocznego. Na to uczulam tych, którzy na co dzień nie mają styczności z publikacjami naukowymi.
   Autorka podeszła do swej pracy bardzo poważnie. Przedstawia nam istotę kłamstwa na każdej płaszczyźnie, w szerokim spektrum, przytaczając wiele, nawet najbłahszych przykładów z życia codziennego. Nie odbierajmy tego zbyt dosłownie i zważmy każdą tezę, gdyż osobiście, po lekturze, byłem mocno zdruzgotany świadomością, że wszyscy kłamią. Dlatego dodam, że warto by przeczytać tą publikację kilka razy. Oczywiście autorka świetnie udowadnia nam funkcjonowanie kłamstwa i jego niezbędność w naszym życiu. Jednak miewałem małe "ale" w paru przypadkach i z tymi przypadkami bym się nie zgodził. Zamiast o nich wolałbym napisać o tym co podobało mi się w tej pracy. Pomimo długich analiz, "O Kłamstwie i Kłamaniu bardzo mi się podobało i uważam, że ta pozycja powinna znajdować się w biblioteczce każdego świadomego człowieka.
   Najbardziej podobała mi się analiza fikcji literackiej i jej twórców. Jak na szeroki wachlarz punktów do omówienia, względem kłamstw i kłamania, ten dział był chyba najlżejszym z poruszonych. Chociaż odróżnianie fikcjonalności od fikcyjności angażowało nasze logiczne rozumowanie w dużym stopniu, to takie mini badanie pisarskich indywiduów, jest ciekawym punktem widzenia. Nie mniej jednak, trafnym. Od takiego modelu rozpoczyna się dywagacja, zagłębiająca się w dalsze aspekty bytowania społecznego, docierając w najgłębsze zakamarki. Autorka tłumaczy nam jak poważne zadanie ma kłamca wobec okłamywanego. Konstruowanie kłamstwa, które będzie pokrywać się z każdym elementem historii, wymaga doskonałej pamięci. Tylko kto z nas będzie drążył temat, który ma zbyt dużo luk? To udowadnia nam, że kłamstwo polega na rachunku prawdopodobieństwa.
   Kłamstwo okazuję się strategią. A  kłamcy dzieleni są na trzy grupy. Najciekawsze, że każdy z nas po przeanalizowaniu, jest w stanie przypasować do każdej z tych grup, większość osób, które zna. Trzeba zwrócić uwagę na to iż autorka, nie uważa kłamstwa za coś złego. A przynajmniej nie do końca. Dużą rolę odgrywa tu postawa pragmatyczna. Więc człowiek o zaburzonym odbiorze rzeczywistości, nie zrozumie o czym mowa, lub weźmie zbyt dosłownie argumenty pani Antas. Skoro mowa o strategii, nie zapomnijmy o przykładach politycznych, o których mowa w monografii.
   Im więcej przeczytamy, tym bardziej wszystko będzie składało się w całość. Jednak nie przestudiujemy kłamstwa do cna. Polecam obserwacje, po lekturze. Szczególnie należy skonfrontować swoją obserwację z ostatnimi stronicami, gdzie docieramy do rozdziału o mimice i gestach. Krótkie opisy mimicznych czynności demaskujących kłamstwo, mogą okazać się przydatną wiedzą.
   A więc podsumowując: stykając się z socjologicznymi technikami manipulacji w międzyludzkich konwersacjach, można zacząć od pozycji Jolanty Antas. Jednak zachęcam do dalszego drążenia tematu w innych publikacjach, których polecenia znajdziemy w bibliografii. Niektórym zapewne będzie wystarczyć, że dociera do nas, że wszyscy okłamujemy i wszyscy jesteśmy okłamywani, nawet przez najbliższych. Ale nie słuchajcie mnie, bo mogę kłamać, tak samo jak pani Jolanta Antas może kłamać w swej publikacji - "O Kłamstwie i Kłamaniu".
Przeczytajcie i przekonajcie się sami, kto was okłamał!

P.S. Ogromne podziękowania dla mojej Przyjaciółki, która mnie zaznajomiła z publikacją!

Gatunek: Monografia, Nauka, Socjologia, Psychologia, Językoznawstwo
Rok Wydania: 2008
Wydawnictwo: Universitas